عبدالرحیم عنبرین قلم



نام پدیدآورنده :

عبدالرحیم عنبرین قلم

تاریخ تولد- وفات :

ق‍رن‌ ۱۰-۱۱ق

دوره تاریخی :

گورکانیان هند

حرفه :

کاتب - خوشنویس

معرفی :

عبدالرحیم عنبربن قلم از خوشنویسان سد‌ه‌ی یازدهم قمری است. وی از مردم هرات است و در جوانی از خراسان به هندوستان رفته و در خدمت خان خانان رسیده و در کتابخانه او مشغول به کار شده است اما به زودی شهرت خط او در همه‌جا پراکنده گردیده تا آنجا که به دربار جهانگیرشاه گورکانی (۱۰۱۲-۱۰۳۷ق.) راه یافته و مورد توجه قرار گرفته و از طرف او به «عنبرین قلم» سرافراز گردیده است و چندی بعد به لقب «روشن رقم» مفتخر شده سال مرگ او مشخص نیست اما آثارش بین سال‌های ۹۹۹ق. و ۱۰۳۴ق. تاریخ دارد.

از نمونه خطوط او به نوشته احوال آثار خوشنویسان:

یک نسخه جهانگیرنامه با تاریخ ۱۰۳۴ق. که در آگره نوشته شده و متعلق به کتابخانه کاخ موزه گلستان است؛

یک نسخه چهل مجلس علاءالدوله سمنانی با رقم و تاریخ «عبدالرحیم روشن رقم ۱۰۲۰ق.»  و یک قطعه با رقم «فقیر عبدالرحیم عنبرین قلم» در موزه باستانشناسی دهلی؛

دو قطعه از مرقّع گلشن در کتابخانه کاخ موزه گلستان تهران؛

سه قطعه از مرقّعی در کتابخانه آستانه رضوی مشهد؛

دوقطعه به قلم کتابت و غبار با رقم «کتبه الفقیر عبدالرحیم عنرین قلم» که یکی تاریخ ۹۹۹ق. دارد در دو مجموعه خصوصی؛

یک قطعه که برای کتابخانه شاهزاده عالمیان سلطان نوشته شده در مجموعه مهدی بیانی؛

سه قطعه از مرقّعی با تاریخ ۱۰۳۲ق. و ۱۰۱۳ق.که در آگره نوشته شده و لقب خود را عبدالرحیم جهانگیرشاهی نوشته در کتابخانه دانشگاه استانبول؛

پانزده قطعه از مرقّعی که با رقم «عبدالرحیم»، «عبدالرحیم کاتب» و «عبدالرحیم الهروی» آمده در مجموعه دکتر مهدی بیانی؛

قطعه‌ای در مجموعه آقای کریم‌زاده؛

دو قطعه در یک مرقّع در کتابخانه بادلیان آکسفورد؛

یک نسخه خمسه نظامی به خط وی را «بین ین» (BIN VON) در مجموعه خصوصی دیسون پررینز Dyson Perrins نشان داده است؛

یک نسخه دیوان حافظ با تزئینات و تصاویر متعدد و عالی را مهدی بیانی دست فروشنده‌ای دیده که به نقل او از کشور خارج شده است(سرمدی، ۱۳۷۹ : ۳۹۱- ۳۹۲ به نقل از بیانی، ۱۳۶۳: ج. ۱-۲: ۳۸۹- ۳۹۱).



منابع فارسی :

بیانی، مهدی (۱۳۶۳). احوال و آثار خوشنویسان. تهران: انتشارات علمی.

سرمدی، عباس (۱۳۷۹). دانشنامه هنرمندان ایران جهان اسلام: از مانی تا معاصرین کمال الملک. تهران: هیرمند.



منابع لاتین :

Khamsah-i Niẓāmī (Probably 1004 AH/ 1595 AD). The Walters Art Museum. Ms. W.613.



آثار موجود در این مجموعه :

خمسه نظامی گنجوی (کتابت ۱۰۰۴ق)، موزه هنر والترز، W.613.



کلیه حقوق متعلق به این پورتال برای فرهنگستان هنر محفوظ است.