معرفی:
نسخه‌خطی بخش مهمی از میراث گران بهای علمی و
فرهنگی هر کشور است که بستر مناسبی را برای بسیاری از پژوهش‌های مفید و ارزشمند در
عرصه‌های مختلف علوم فراهم می‌کند. در این میان نسخه‌های خطی هنری برای پژوهشگران حوزه هنر از اهمیت بالایی
برخوردار است و دستمایه بسیاری از پژوهش های مهم در عرصه‌های
مختلف هنر از جمله نگارگری، تصویرسازی، نمایش، موسیقی، کتابت،
خوشنویسی و معماری است. یکی از اهداف مهم فرهنگستان هنر در
راستای اساسنامه این سازمان، حفظ میراث هنری و توسعه هنر اسلامی و ملی است. مجموعه نسخه شناسی و نسخه پژوهی هنری با هدف شناسایی و احیای میراث مکتوب هنری،
گردآوری، ساماندهی و معرفی این منابع و ایجاد تمرکز برای
بسترسازی پژوهش‌ها و تولید اطلاعات در قالب مقالات و انتشارات علمی- پژوهشی در این عرصه، تشکیل شده است.
پیشینه فعالیت‌های فرهنگستان هنر در عرصه نسخه های خطی:
در
عرصه شناسایی و معرفی نسخه‌های خطی فرهنگستان‌هنر فعالیت‌های قابل توجهی داشته
است. در ادامه به بخشی از فعالیت‌های
صورت گرفته اشاره می‌گردد:
طرح انتشار کتاب
·
سال 1399: خمسه شاه طهماسبی
·
سال 1397: شاهنامه ابراهیم سلطان
·
سال 1393: سه مثنوي هماي و همايون، روضة الانوار و كمال نامه خواجوي
كرماني
·
سال 1392: شاهنامه شاه طهماسبی
·
سال1391: شرح ادوار مولانا مبارکشاه، مرقع میرزا غلامرضا اصفهانی به
خط نستعلیق.
·
سال 1390: دعای صباح به خط محمد شفیع تبریزی، دعای احتجاب به خط احمد
نیریزی، پندنامۀ جامی به خط میرعماد
·
سال 1388: پندنامۀ لقمان حکیم به خط میرعماد، ترجمۀ منظوم چهل حدیث
نبوی به خط شاه‌محمود نیشابوری، رساله فی‌الموسیقی ابن‌منجم
·
سال 1387: جامع‌الالحان، قرآن به خط علیرضا عباسی، دیوان حافظ به خط
وصال، مصحف روشن: معرفی برخی از نسخه‌های خطی قرآن در موزه‌های شیراز قرن هفتم تا
نهم هجری، بخش موسیقی دره التاج قطب الدین شیرازی.
·
سال 1385: رساله ش‍رف‍ی‍ه ف‍ی‌‌ال‍ن‍س‍ب ال‍ت‍ال‍ی‍ف‍ی‍ه: به
همراه چاپ عکس نسخه خطی احمد الثالث، مثنوی معنوی به خط وصال.
برای اطلاعات تکمیلی اینجا مراجعه فرمایید.
برگزاری رویدادهای هنری
·
سال 1399: مراسم رونمایی خمسه شاه طهماسبی
·
سال 1391: نمایشگاه نسخه‌های خطی شبیه‌نامه‌های دوره قاجار با عنوان
«به روایت نسخه‌خوانان»
برای اطلاعات تکمیلی اینجا مراجعه
فرمایید.
اهداف:
·
ایجاد مهمترین و بزرگترین مرکز تخصصی هنرپژوهی در
حوزه نسخه شناسی هنری فارسی در سطح ملی
·
توسعه پژوهش های عرصه نسخه شناسی هنری در ایران
·
تولید محتوا در عرصه میراث مکتوب هنری
·
شناسایی، گردآوری، سازماندهی و
اشاعه میراث مکتوب هنری
·
شناسایی هنرمندان شاخص در عرصه میراث مکتوب هنری
·
شناسایی مراکز نگهداری میراث مکتوب هنری ایران در سطح جهان
·
ایجاد بستر مناسب برای جامعه هنرپژوهی جهت دسترسی
سریع و آسان به نسخه‌های هنری فارسی
برنامه‌ها:
·
گردآوری، ذخیره، سازماندهی و اشاعه مناسب میراث
مکتوب هنری ایرانی موجود در داخل و خارج از کشور
·
بسترسازی برای تولید و اجرای برنامه‌های پژوهشی در
حوزه شاهکارهای نسخ خطی هنری فارسی
·
تشکیل کارگروه نسخه‌پژوهی هنری متشکل از نسخه شناسان و
متخصصان عرصه هنرهای مرتبط
·
طرح موضوع و معرفی نسخه‌های مهم در راستای فعالیت
گروه های تخصصی فرهنگستان هنر در حوزه اولویت‌های پژوهشی
·
برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه نسخه‌شناسی با هدف
معرفی آثار مکتوب و تجزیه و تحلیل شاخصه‌های هنری آثار
·
برگزاری کارگا‌های آموزشی و پژوهشی
·
بسترسازی جهت انتشار منابع مرجع از جمله دایره
المعارف‌ها، نمایه نامه‌ها، فهرستگان‌ها در حوزه نسخه شناسی هنری
·
انجام مطالعات تحلیلی در عرصه نسخه‌های نفیس
فرهنگی و هنری
·
معرفی چهره‌ها و آثار ناشناخته عرصه میراث مکتوب
ادبی و هنری در قالب همایش‌ها، نشست‌ها و بزرگداشت‌ها
·
برقراری ارتباط و همکاری با مراکز نسخه شناسی در
سطح ملی و بین‌المللی
·
پیشنهاد بایسته‌ها وضرورت‌های پژوهشی در حوزه میراث
مکتوب هنری به مراکز و نهادهای آموزشی و پژوهشی
تعاریف عملیاتی:
نسخه خطی هنری:
در این پایگاه از نسخه خطی هنری دو تعبیر وجود دارد : اول آن دسته
از نسخ خطی که دارای نگاره هستند و دوم آن دسته از نسخ خطی که دارای موضوع و محتوای هنری هستند
مانند نسخه خطی در حوزه موسیقی یا معماری و از این قبیل.
شایان
ذکر است چنانچه نسخه‌ای منحصربفرد از نظر خط و سایر آرایه‌های هنری مانند کتاب‌آرایی،
جلدسازی، تذهیب و یا تشعیر نیز یافت شود در این بخش با ذکر شاخصه‌های آن معرفی خواهد شد. همچنین این پایگاه در صدد است در
مراحل بعدی به حوزه منابع چاپ سنگی نیز وارد شود.
هنرمندان نسخه های هنری: شخص یا اشخاصی که در به وجود آمدن یک نسخه خطی هنری نقش دارند از
قبیل: کاتبان و خوشنویسان، نگارگران، تذهیب کاران، وراقان و صحافان، جلدسازان.
یادداشت حق مولف:
منابع موجود در این سامانه صرفاً به منظور اهداف
پژوهشی و انجام پژوهش‌های هنری بارگذاری شده است و هنرپژوهان محترم می‌توانند با رعایت اصول
استناد و ارجاع دهی از مطالب آن بهره‌مند گردند. در خصوص سایر اهداف بهره‌برداری از جمله اهداف تجاری و اقتصادی از
جمله نشر آثار، به نشانی الکترونیکی محل نگهداری منابع مراجعه فرمایید و اطلاعات
لازم را کسب فرمایید، زیرا در این خصوص این سامانه هیچ‌گونه مسئولیتی را
بر عهده نمی‌گیرد.
ساختار تشکیلاتی:
زیر نظر
کتابخانه و مرکز اسناد و منابع هنری فرهنگستان هنر
مسئول: نرگس
خانی
